Prezentowane na wystawie fotografie autorstw profesora Tadeusza Cypriana pochodzą z zbiorów Związku Polskich Artystów Fotografików w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu i Muzeum Sztuki w Łodzi. Wybrane przez kuratora Adama Sobotę nie tylko przeniosą nas na początek XX wieku, ale zabiorą w podróż zarówno po Europie jaki i historii fotografii. Wystawa prezentowana jest w ramach 4 Wielkopolskiego Festiwalu Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki, którego tegoroczna edycja ma zakończenie w Kole i związana jest z 40-leciem Kolskiego Klubu Fotograficznego "FAKT". którego patronem jest Tadeusz Cyprian.

Ekspozycję można oglądać w siedzibie Muzeum do 15 listopada 2018 r., a w dniu 30 października o godz. 11.00 po wystawie oprowadzać będzie sam kurator - Adam Sobota.

Indywidualność Tadeusza Cypriana ukształtowała się w kontekście burzliwych historycznych wydarzeń, poprzez pracę w zawodzie prawnika, jak i dzięki wielostronnej działalności na polu fotografii: w sferze artystycznej, publicystycznej i organizacyjnej. Wszystkie te aspekty jego życiowej drogi są tak mocno ze sobą powiązane, że niesposób któryś pominąć, nawet jeśli tutaj koncentruję się na jego działalności artystycznej.

Tadeusz Cyprian urodził się 21 lutego 1898 r. w Zabłotowie k/Śniatynia na Podolu. Wczesne zainteresowanie się fotografią zawdzięczał swojemu ojcu, który był zapalonym fotoamatorem. Już jako uczeń szkoły średniej we Lwowie w 1913 r. pokazał sześć swoich fotografii na harcerskiej wystawie krajobrazu Karpat Wschodnich. Z 1914 r. pochodzi jego praca Wojna, wykonana w technice „hochheimer”, ukazująca rzędy cmentarnych krzyży. Trwająca już wtedy I wojna światowa szybko wciągnęła go w swoje tryby, gdyż po ukończeniu  szkoły średniej w 1915 r. został wcielony do armii Austo-Węgier i wysłany na front. Ta  jednak wydarzenia przybrały niespodziewany obrót, gdyż dostał się do niewoli, a następnie we Francji odbył przeszkolenie lotnicze i podjął służbę w tamtejszym lotnictwie jako oficer fotograficzny. Także po powrocie do niepodległej już Polski pełnił taką funkcję w polskim lotnictwie podczas wojny bolszewickiej w latach 1919-1920.

Po zakończeniu działań wojennych studiował prawo w Krakowie i w tym czasie dorabiał jako fotoreporter sportowy, sporadycznie publikując też swoje fotografie krajobrazowe. W 1925 r. podjął pracę jako sędzia w Poznaniu i ostatecznie zamieszkał w pobliskim Puszczykówku. Jego kontakty ze środowiskiem poznańskim rozwijały się już od 1922 r., gdy rozpoczął współpracę z tamtejszym fotograficznym pismem „Światłocień”, a w 1923 r. zdobył srebrny medal na I wszechpolskiej wystawie fotograficznej „Światłocień”. W 1924 r. był współzałożycielem Towarzystwa Miłośników Fotografii w Poznaniu, a w 1926 r. podjął się redagowania „Polskiego przeglądu fotograficznego”. Jego pozycja jako twórcy została uhonorowana członkostwem w ekskluzywnym Fotoklubie Polskim założonym w 1929 r. W okresie pobytu w Poznaniu fotograficzna działalność Tadeusza Cypriana kojarzona była powszechnie z nieformalną grupą zwaną „poznańskim trójlistkiem”, do której należeli też Bolesław Gardulski i Tadeusz Wański. Był to okres jego największych sukcesów artystycznych (wiele wystaw indywidualnych i udział w około 150 wystawach międzynarodowych), licznych publikacji i działań organizacyjnych w fotografii. W 1930 r. ukazał się podręcznik fotograficzny Tadeusza Cypriana, który do końca tamtej dekady miał 10 wydań. Ponadto publikował wiele specjalistycznych poradników w formie broszur oraz był autorem kilkuset artykułów w prasie fotograficznej. W 1939 r. otrzymał Złoty Krzyż Zasługi za szerzenie fotografii w Polsce. Rok wcześniej został mianowany prokuratorem Sądu Najwyższego w Warszawie, ale wkrótce wybuch II wojny światowej zmusił go do opuszczenia kraju, a gdy ostatecznie dotarł do Anglii ponownie zajmował się fotografią lotniczą dla potrzeb wojennych. W latach 1942-1945 organizował też na terenie Wielkiej Brytanii wystawy polskiej fotografii obrazujące zarówno wysiłek wojenny Polaków, jak i ambicje twórcze tego środowiska. Pod koniec wojny, towarzysząc oddziałom aliantów, odkrywał rzeczywistość obozów koncentracyjnych w Niemczech, gdzie dokumentował też dowody ludobójstwa. Jako prawnik, został członkiem polskiej delegacji na procesie norymberskim, czego owocem była wysoko oceniona publikacja Prawo norymberskie, bilans i perspektywy, którą napisał wspólnie z prof. Jerzym Sawickim.

Po wojnie Tadeusz Cyprian był profesorem na Uniwersytecie Poznańskim, specjalizując się w prawie karnym. Nadal prowadził wszechstronną działalność w dziedzinie fotografii. Był współzałożycielem Związku Polskich Artystów Fotografików (1947), olskiego Towarzystwa Fotograficznego (1948), miesięcznika „Świat fotografii” (1946-1952), uczestnikiem wystaw i autorem indywidualnych pokazów. Jego najważniejszą publikacją w tym okresie była Fotografia. Technika i technologia, która w latach 1953 - 1970 miała dziesięć wydań. Jego życiowy dorobek obejmował 30 książek i ok. 700 artykułów na temat fotografii. Tadeusz Cyprian zmarł 8 sierpnia 1979 r.

________________________________

Wystawa w ramach 4 Wielkopolskiego Festiwalu Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki

Kurator: Adam Sobota

Zdjęcia ze zbiorów:
Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Związku Polskich Artystów Fotografików w Warszawie
Muzeum Sztuki w Łodzi
Janusza Nowackiego
Izabeli Malińskiej

Dziękujemy Pani Izabeli Malińskiej za wyrażenie zgody na publikację zdjęć Tadeusza Cypriana i wypożyczenie pamiątek z archiwum rodzinnego oraz Januszowi Nowackiemu, Adamowi Wilkowi i Oldze Głowackiej za udostępnienie eksponatów na wystawę.

Zadanie publiczne o tytule: Kolskie wystawy fotograficzne w ramach 4 Wielkopolskiego Festiwalu Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki współfinansowana jest przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego.