Rocznik Kolski, nr 5 już w sprzedaży.

Rok 2012 to okres wyjątkowy dla naszego miasta - obchodzi 650.lecie nadania praw miejskich. W ciągu tego czasu odbyło się wiele uroczystości kulturalnych i sportowych związanych z historią i teraźniejszością Koła.

Także Redakcja „Rocznika Kolskiego”, który w tym roku ukazuje się po raz piaty poświęciła wiele  artykułów minionym dziejom Koła.

Periodyk rozpoczynają artykuły Bartłomieja Grzanki.

Pierwszy to  Inwentarz klasztoru Ojców Karmelitów w Kłodawie z 1709 r. Biblioteka klasztorna. W numerze czwartym „Rocznika Kolskiego” ukazała się drukiem zasadnicza część  - znajdującego się w zasobie archiwum klasztoru Ojców Karmelitów „Na Piasku” w Krakowie  -  inwentarza klasztoru karmelitańskiego w Kłodawie spisanego w 1709 r. Autor zasygnalizował we wstępie konieczność umieszczenia w kolejnym numerze fragmentu omawianego inwentarza,  poświęconego spisowi ksiąg znajdujących się    w klasztornej bibliotece. Wykaz liczy 113 pozycji (łącznie 139 tomów). Dokonujący spisu podzielili księgozbiór na dwie części: księgi w formacie in folio2 (choć dalej w spisie zaznaczono także format in quarto3) oraz Libri Scholastici.

Drugi artykuł  to Sygnatury Fabryki Fajansu i Majoliki w Kole - nowe fakty i ustalenia. Prezentuje on i uzupełnia informacje o znakach -  także tych niepublikowanych - używanych w kolskiej Fabryce Fajansu i Majoliki należącej w latach 1842-1939 do rodziny Freudenreichów. Jest to pierwszy od kilku lat naukowy artykuł dotyczący kolskiej fabryki fajansu. Jest on o tyle wartościowy, że autor ukazuje problematykę również na szerszym tle. Hipotezy autora są mocno oparte o podstawę źródłową, a jednocześnie cechuje go ostrożność badawcza tak potrzebna w tego typu przedsięwzięciach.

Bartłomiej Grzanka, asystent muzealny, z wykształcenia historyk, absolwent Podyplomowego Studium Archiwistyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Członek Stowarzyszenia Dziedzictwo Karmelu działającego w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodawie.

Autorem kolejnego artykułu Ekumenizm po brudzewsku jest Kazimierz Kasperkiewicz. Autor w tekście o ekumenizmie w powiecie kolskim zamieszczonym w poprzednim numerze „Ziemi Kolskiej” nie umieścił miejscowości Brudzew, która od 1938 r. leży administracyjnie w powiecie tureckim. Parafia rzymsko katolicka w Brudzewie Kolskim, należy jednak  do dekanatu kolskiego i z tego względu  związana jest z Ziemią Kolską

Drugi artykuł tego autora to Nowości regionalistyczne. W tekście omówił publikacje, które ukazały się na kolskim rynku wydawniczym w 2011 r. (4 pozycje) oraz w 2012 r. (11 pozycji zwartych).

Kazimierz Kasperkiewicz, mgr filologii niemieckiej  Uniwersytetu Poznańskiego, nauczyciel języka niemieckiego i  tłumacz przysięgły. Autor wielu regionalistycznych artykułów i publikacji zwartych dot. Koła i Ziemi Kolskiej. Honorowy prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Miasta Koła nad Wartą.

25 lutego 1959 r. 26 osób postanowiło podjąć działalność turystyczną ujętą w ramy organizacyjne. Podstawą do założenia Towarzystwa  były  szczytne idee budzenia i pogłębiania umiłowania ojczystego kraju, regionu, ich piękna oraz chęć poznania ich poprzez turystykę. Wydarzenie to  opisał w artykule Działalność Oddziału PTTK w Kole w trzydziestoleciu (1959-1989) Leszek Nowicki - emerytowany pracownik Starostwa Powiatowego w Kole. Pasjonat i kolekcjoner polskich banknotów.

Do autorki kolejnego teksty Ocalić od zapomnienia - Katarzyny Prądzyńskiej,  trafiła stara, pożółkła kartka z nazwiskami żydowskimi. Artykuł przypomina je, by nie odeszły w niepamięć. Poprzez  publikacje 62 nazwisk, autorka  wystosowała apel, do tych, którzy  pamiętają jeszcze  o tamtych ludziach, by podzielili się swoją wiedzą o nich.

Początki harcerstwa w Kole sięgają roku 1917 i wiążą się z  druhem Wacławem Zawadzkim (z Warszawy). Tekst Z dziejów harcerstwa kolskiego - krótki rys, także autorstwa Katarzyny Prądzyńskiej, to krótka notatka,  przyczynek do obszerniejszego artykułu, który ukaże się  w kolejnym „Roczniku Kolskim”.

Katarzyna Prądzyńska, nauczyciel, regionalistka zajmująca się  historią okresu II wojny światowej, w szczególności stosunkami polsko-żydowskimi.

W br.  obchodziliśmy dwie rocznice związane z Polą Negri,  nieco zapomnianą w Polsce gwiazdą kina niemego i jedyną naszą rodaczką, która podbiła Hollywood. 115. rocznica urodzin i 25. śmierci to dobre okazje do przypomnienia jej dorobku oraz powiązań aktorki z Brdowem. Dokonał tego  Dariusz Racinowski  w Brdowskich śladach Poli Negri.

Dariusz Racinowski,  mgr bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na Uniwersytecie Łódzkim, działacz samorządowy - radny Rady Gminy Babiak oraz działacz  społeczny. Pomysłodawca i współorganizator takich przedsięwzięć jak: „Brdowskie Inspiracje Chopinowskie w 200. rocznicę urodzin Fryderyka Chopina”, „Brdowskie spotkania z Polą Negri”; konkurs fotograficzny „Magiczny Brdów”; rajd „Śladami Powstania Styczniowego”. Autor publikacji zwartych i artykułów o tematyce historycznej i społecznej. Wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Brdowskiej oraz członek Zarządu Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego w Poznaniu.

Aleksander Krzysztof Sitnik OFM jest  autorem tekstu Bernardyni kolscy w rzeczywistości powojennej (1945 r.). Niniejsze opracowanie autor napisał w świetle rękopisu przechowywanego w Archiwum Prowincji oo. Bernardynów Krakowie o sygnaturze V-8, pod tytułem Kronika Klasztoru oo. Bernardynów w Kole n. Wartą, za lata 1939-1974 (s. 5-24). Praca  przedstawia  dzieje bernardynów kolskich tuż po zakończeniu II wojny światowej.

Aleksander Sitnik, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii. W Zakonie Braci Mniejszych bernardynów od 1990 r.; święcenia kapłańskie otrzymał w 1997 r.; obecnie w klasztorze bernardynów w Krakowie.  Wykłada historię Zakonu Braci Mniejszych oraz historię Kościoła w Wyższym Seminarium Duchownym oo. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. Jest autorem wielu artykułów i prac z zakresu dziejów Zakonu Braci Mniejszych i historii Kościoła.

20 stycznia minie 67. rocznica wyzwolenia Koła spod okupacji hitlerowskiej.  Koło, położone na przejściu przez Wartę na zachód w kierunku na Berlin,  było wcielone do Rzeszy w tzw. Warthegau,  stąd jego rola strategiczna. Zacięte walki o miasto pociągnęły ciężkie ofiary po obydwu walczących stronach. Wyzwalając Koło zginęło 132 żołnierzy radzieckich, a 391 zostało rannych. Walki w Kole były najcięższe w całej Wielkopolsce. Adam Wilk przypomina ten trudny dla miasta czas w artykule Koło w styczniu 1945 roku.

Adam Wilk jest też autorem tekstu O Jurku po latach. Autor wspomina postać Jerzego Buszy, który był bardzo związany z naszym miastem, zostawił po sobie bogatą spuściznę twórczą, najpokaźniejszą w dziedzinie krytyki artystycznej w obszarze fotografii, którą pokochał, zgłębił i zrozumiał jak mało kto. Warto powracać do jego wniosków i przemyśleń w tej dziedzinie.

Adam Wilk, to postać kojarzona przez większość mieszkańców Koła ze sztuką fotografii. Obecny z aparatem w ręku zawsze tam, gdzie dzieje się coś ciekawego, dokumentujący - również w kreatywny sposób - zmieniającą się wokół nas rzeczywistość. Z wykształcenia politolog. Był inicjatorem i współzałożycielem Kolskiego Klubu Fotograficznego "FAKT" im. prof. dr Tadeusza Cypriana, piastując funkcję prezesa przez prawie 30 lat. Autor wielu wystaw indywidualnych w kraju i zagranicą, obecnie współpracuje z prasą i różnymi wydawnictwami.

Kolejny tekst dotyczy życia politycznego na  terenie powiatu kolskiego w latach 1926-1935. Artykuł podkom. Macieja Jakuba Ziółkowskiego  Działalność Narodowej Demokracji oraz ugrupowań rządowych na terenie powiatu kolskiego w latach 1926–1935. Część II lata 1930-1935 ze względu na rozpiętość tematu został podzielony na dwie części. Pierwsza, obejmująca lata 1926 - 1930 ukazała się w 4 numerze  Rocznika.

Maciej Jakub Ziółkowski jest absolwentem Uniwersytetu Łódzkiego.

Czyż człowiek nie czuje się lepiej w otoczeniu rzeczy ładnych i użytecznych…? Czy w codziennym życiu pełnym szarości i przeciętności nie zasługujemy na odrobinę przyjemności…? Co więcej, czy nie powinniśmy dołożyć wszelkich starań aby tę ponurą rzeczywistość przemienić w bardziej przyjemną i przyjazną. Na te pytania      w artykule Dyskretny urok produktu próbuje odpowiedzieć Marcin Tomasz Konicki,  niezależny twórca alternatywnej rzeczywistości, zafascynowany światem wirtualnym i realnym. Poszukujący nowych potrzeb użytkownika wynikających z ich wzajemnej osmozy. Zwolennik niebanalnej prostoty, czerpiący inspiracje z wzornictwa skandynawskiego oraz współczesnych technologii. Poszukujący wciąż nowych wyzwań nie tylko w projektowaniu. Współtwórca + - DESIGN. Absolwent wydziału Architektury i Wzornictwa UAP. W 2011 r. uzyskał stopień naukowy doktora. Pracuje na stanowisku adiunkta na Wydziale Architektury i Wzornictwa Uniwersytetu
Artystycznego w Poznaniu. Projektant i nauczyciel.

Artykuł architekta Jacka Wojciechowskiego  Surrealizm z pierwiastkiem szczęścia w tle,  przedstawia koncepcję przebudowy, rozbudowy, nadbudowy i remontu budynku Miejskiego Domu Kultury w Kole, oraz modernizację wnętrza sali wielofunkcyjnej wraz z pomieszczeniami.

Alina Mikołajczyk autorka Wojennych reminiscencji kłodawskiego dziecka,  opowiada o tym co widziała, doświadczyła i przeżyła  od 6 do 12 roku życia. Opisuje swój pobyt w Łodzi, Krasnymstawie, trudne czasy okupacji.

„W czasie okupacji w Kole już od 1940 r. jako Polka zostałam zatrudniona w rodzinie niemieckiej jako „Dienstmädchen”. To mówi Zdzisława Rzepka - we Wspomnieniach powstańczych. Bohaterka artykułu w 1943 r. wyjechała do Warszawy. Pod pseudonimem „Wiesia” zaczęła działać w Szarych Szeregach i wzięła udział w Powstaniu Warszawskim.

Informację o najważniejszych wydarzeniach społecznych, gospodarczych, kulturalnych miasta znajdziecie Państwo w opracowanym przez Ewarysta Jaśkowskiego Kalendarium wydarzeń w Kole w roku 2011.

Drugi artykuł tego samego autora   Przegląd wydarzeń oświatowych w Kole przedstawia informacje o kolskiej oświacie od II połowy XVI wieku do maja 2012 r. Całość uzupełniona została wykazami m.in. dyrektorów, którzy kierowali placówkami oświatowymi, inspektorami szkolnymi, nauczycielami pełniącymi funkcje radnych, czy też ministrów oświaty.

Ewaryst Jaśkowski,  regionalista, wieloletni pracownik administracji państwowej i samorządowej.

Kalendarium wydarzeń lokalnych, które odbyły się  w roku nadania przywileju lokacyjnego przygotowała dla Państwa Katarzyna Wojtysiak w  Programie Jubileuszu 650.lecia lokacji miasta Koła.

Katarzyna Wojtysiak, jest  pracownikiem Wydziału Działalności Gospodarczej i Promocji Miasta Urzędu Miejskiego w Kole

Wydawcy dziękują wszystkim autorom tekstów za ich społeczny wkład przy redagowaniu Rocznika.

Dziękujemy również tym wszystkim, którzy przyczynili się do powstania niniejszej publikacji, czyli  osobom prywatnym i zakładom pracy za przychylność i wsparcie.

Rocznik jest do kupienia w cenie 28 zł.