Pomysł utworzenia muzeum w Kole powstał w okresie II Rzeczypospolitej. Jednym z inicjatorów był Czesław Freudenreich. Utworzył on w swojej Fabryce Fajansu i Majoliki miejsce na dawne i współczesne wyroby fajansowe. Niestety wybuch II wojny światowej spowodował rozproszenie zbiorów.

Również w okresie międzywojennym zrodził się pomysł utworzenia muzeum w pałacu hr. Kreutzów w Kościelcu. Jego urzeczywistnienie nastąpiło w 1948 r. Urząd Wojewódzki w Poznaniu utworzył Muzeum Rejonowe w Kole z siedzibą w Kościelcu. Na stanowisko kierownika powołano Jana Szczepankiewicza – kierownika referatu kultury i sztuki starostwa kolskiego. Zbiory pochodziły najczęściej z majątków ziemskich. Akcję gromadzenia prowadzono do połowy 1947 r. wtedy władze centralne zadecydowały o likwidacji takich terenowych muzeów. Zebrane muzealia zdeponowano w Muzeum Wielkopolskim w Poznaniu.

Kolejnym razem idea utworzenia muzeum pojawiła się podczas obchodów 600-lecia miasta Koła w 1962 r. Zorganizowano wówczas bogatą wystawę zabytków pochodzących z terenu Ziemi Kolskiej. W 1970 r. dzięki staraniom kierownika Wydziału Kultury Jana Wyszkowskiego oraz przychylności przewodniczącego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kole Władysława Ciupy i członków tegoż prezydium, uzyskano dotację na wykupywanie muzealiów znajdujących się w posiadaniu osób prywatnych. W 1972 r. przy Powiatowym Domu Kultury zorganizowano dział ds. kultury regionalnej. Jego kierownictwo powierzono mgr etnografii Jolancie Ruchlewicz-Oblizajek. W maju 1972 r. w Powiatowym Domu Kultury otworzono pierwszą wystawę zbiorów Izby Pamiątek Ziemi Kolskiej, na której zaprezentowano rzeźbę ludową twórców wywodzących się z powiatów: kolskiego, turkowskiego i konińskiego. W tym samym roku decyzją Prezydium Miejskiej Rady Narodowej część XIX-wiecznej kamienicy przy ul. M. Kajki 44 przydzielono na potrzeby Izby Pamiątek. W 1974 r. pojawiła się koncepcja zorganizowania Muzeum Ceramiki. W zamyśle pomysłodawców miało ono obejmować nie tylko wyroby ceramiczne. Ale zamierzano w istniejących zabudowaniach fabrycznych po Freudenreichach wydzielić część z zachowanym piecem do wypału fajansu i tam stworzyć skansen produkcji wyrobów ceramicznych. Planowano także wykupić willę Czesława Freudenreicha i w niej urządzić muzeum.

Od 1 lipca 1975 r. placówka funkcjonowała pod nazwą Muzeum w Kole. W tym samym roku decyzją wojewody utworzono muzeum Okręgowe w Koninie, które powstało z połączenia muzeów: Zagłębia Konińskiego w Koninie i placówek w Kole, Słupcy, Turku, Pyzdrach i Głuchej Puszczy. Od dnia 1 stycznia 1979 r. w wyniku zmian organizacyjnych Muzeum w Kole stało się oddziałem Muzeum Okręgowego w Koninie. Stanowisko dyrektora objęła magister historii Maria Andre. Podczas niespełna trzyipółletniego kierownictwa Marii Andre uporządkowano zbiory muzealne oraz działalność wystawienniczą ukierunkowano pod kątem przyjętego profilu muzeum związanego z technikami ceramicznymi. Pojawiła się obecna nazwa placówki: Muzeum Technik Ceramicznych w Kole. Od lutego 1982 r. dyrektorem został magister archeologii Jerzy Rybacki. Wykształcenie dyrektora ukierunkowało również profil działalności placówki. W tym czasie w sposób istotny wzbogacono dział archeologiczny Muzeum. Od 1984 r. placówki muzealne w Kole, Turku, Słupcy i Pyzdrach uzyskały status samodzielnych jednostek organizacyjnych. W 1991 r. dyrektorem został dr nauk humanistycznych Józef Stanisław Mujta, regionalista kolski. Muzeum w tym okresie ukierunkowało się na badania dziejów Ziemi Kolskiej, czego efektem były liczne publikacje. W 2004 r. placówka została przekształcona w samorządową instytucję kultury, Od 1 listopada tego roku funkcję dyrektora sprawowali: Krzysztof Witkowski, Bartłomiej Grzanka i Aleksandra Ossowska. Obecnie dyrektorem muzeum jest Tomasz Nuszkiewicz.

mgr Jolanta Ruchlewicz-Oblizajek
organizator Muzeum i dyrektor w latach 1972-1979